Хүн амын дундах зонхилон тохиолдох сэтгэц, зан үйлийн эмгэгийн тархалтын түвшин, хөдлөл зүйг тогтоох нь сэтгэцийн эмгэгтэй хүмүүст үзүүлэх эмнэлгийн болон нийгэм хамт олонд тулгуурласан тусламж үйлчилгээний цар хүрээ, зохион байгуулалт, агуулга, хэлбэр, тэргүүлэх чиглэлүүдийг шинжлэх ухааны үндэслэлтэйгээр төлөвлөх, сонгох зэрэгт үндэс суурь болж өгдөг.

Сэтгэцийн эрүүл мэндийн үндэсний төвөөс 2013 онд Монгол улсын хэмжээнд 12000 хүнийг хамруулсан судалгаа хийжээ.

Судалгааны дүнгээр:

• Сэтгэл гутрах эмгэг 6.2%
• Архинд донтох эмгэг 6.4%
• Тайлбарлаж боломгүй биеийн зовуурь шаналгаа 11.9%
• Архаг ядаргаа 16.2%
• Органик бус нойрны эмгэг 17.5%
• Сэтгэл түгших эмгэг 18.4% тархалттай байсан.

Сэтгэц, зан үйлийн эмгэг үүсэхэд тухайн хүний хүйс, гэр бүлийн байдал, бүтэц, ажил эрхлэлтийн байдал, архи согтууруулах ундааны хэтрүүлэн хэрэглээ, амьдарч буй орчин нөхцөл зэрэг нь эрсдэлт хүчин зүйлс болж байна.

Эдгээр эмгэгүүд нь ажил хөдөлмөр эрхлэх ид насанд буюу 35-39 нас, 40-49 нас, 50-54 насны бүлгүүдэд хамгийн их тохиолдож байсан.

Мөн хотод амьдрах нь хөдөө орон нутагт амьдарснаас архаг ядаргаа эмгэгээр 1.5 дахин, сэтгэл түгших эмгэгээр 1.2 дахин, тайлбарлаж боломгүй биеийн зовуурь шаналгаа эмгэгээр 1.1 дахин, сэтгэл гутрах эмгэгээр 1.7 дахин, органик бус нойрны эмгэгээр 1.5 дахин их өвдөх эрсдэлтэй гарчээ.

Судалгаанд хамрагдагсдын 19.3%-д дээрх эмгэгүүд хавсран тохиолдож байлаа.