Хүний хөгжил нь байгалийн өгөгдлөөр тодорхойлогддог. Түүн дотор л бидний удамшлын мэдээллүүд тархдаг.

Хүүхэд яг л амьтан шиг бутэцтэй ба өсөх насандаа янз янзын үеүүдыг дамждаг. Өсвөр насанд эволюц нөлөөлөхгүй болдог ба харин бие хүн хөгжиж өөрчлөгдөх боломж эхэлдэг.

Өсвөл насныхан уг насандаа сэтгэлийн их хөдлөлтэй, зөрүүд, баригдсан бөгөөд сэтгэл гутралд орох нь амархан. Хүүхэд гэдэг цааш явсаар насанд хүрч, хүн болдог. Ингэж иргэншсэн дээд зэрэглэлийн бие хүн болдог. Өсвөр насанд хүн дахин шинээр төрдөг.

Өсвөр нас гэдэг бол хүүхэд болон насанд хүрсэн үе 2-ын завсрын амьдрал юм.

Уг үеийг Америкийн психологич Стенли Холл анхны ном болох “Өсвөр нас” гэдэг номондоо хүний амьдралын үеийн хамгийн юунд ч баригдахгүй эрх чөлөөт үе гэж нэрлэсэн. Яг л энэ үедээ өсөж өндийж буй хүн маш их сэтгэлийн хүчтэй болж шинэ шинэ мэдрэмжүүдээ илэрхийлж эхэлдэг ба нэгэн хэвийн нэгэн давтагдсан цаашилбал жижигхэн амьдралаас зугтааж тэр бүгдийг тэвчишгүй илэрхийлдэг. Тиймээс залуус өөрийгөө болон ахуйгаа маш их ухаарч мэдэрдэг ба сэтгэл нь илүү ихээр хөдөлж түүнээс ч эрчимтэйгээр янз бүрийн сэтгэл хөдлөлүүдийг хүсэж шаардаж эхэлдэг.

Холлын хийсэн олон судалгааны үр дүнгүүд өнөөдөр ч хүчинтэй. Түүний хэлснээр өсөж өндийж буй залуу үе сэтгэл гутралд орохдоо амархан. Хамгийн анх 11-н настайдаа эргэлзэж эхэлдэг. Энэ эргэлзэх үе нь 15 нас орчимдоо дээд зэрэгтээ хүрдэг. Ингээд ойролцоогоор 23 насандаа эргэлзээ төгсгөлдөө хүрдэг. Ингэж явагдах сэтгэл гутралын шалтгаанууд нь:

Намайг хайрлахгүй байна шүү дээ гэсэн гомдол сэтгэл, өөрийнхөө зориг үгүйд гутрах болон анхны дурлал гэх шалтгаанууд болдог. Дараагийн шалтгаанууд нь өөрөө өөртэйгөө болон бусадтай шүүмжтэйгээр хандаж эхлэх үеүүд. Уг насанд гэмт хэрэг хийх явдал ихэсдэг бөгөөд 18 насандаа хамгийн их гэмт хэрэг хийдэг зэрэг батлагджээ.

Гэхпээ Холл амьдралын энэн үеүүдиийг эерэгээр тайлбарласан. Түүний “Залуу үе ба тэдний боловсрол, дэглэм, ариун цэвэр” гэсэн гарчигтай номонд ингэж бичжээ. Өсвөр нас гэдэг дахин шинээр төрж буйтай адил. Ингэж дахин төрөх үед хүн илүү дээд түвшинд төгс шинжээр жинхэнэ өөрийн шинж чанар үүсэхтэй адил гэсэн байдаг. Тиймээс уг үе бол зайлшгүй явагдах ёстой гэмт цаг үе юм.

Өсвөр нас гэдэг хүний амин сүнсний хамгийн муу болон хамгийн сайн тал хоорондоо эзэрхийлэхийн төлөө өрсөлдөх үеийг хэлнэ. Стэнли Холл

1905 он – Зигмунд Фройд “Сексийн онолын тухай 3 судалгаа” номондоо өсвөр нас гэдэг бэлэг эрхтэн хөгжих үе гэсэн.

1928 он – Америкийн антропологич Маргерэт Меад “Самао ард түмнүүдийн хүүхэд бас ба өсвөр нас” гарчигтай номондоо өсвөр нас гэдэг зөвхөн Өрнөдийн нийгэмд бие даан явагдах хөгжлийн онцлог гэжээ.

1950 он – Эрик Эриксон өсвөр насыг бие хүн ба бие хүний задрал 2-ын зөрчлийн үе гэж нэрлээд бие хүний хямрал гэсэн ухагдахуун гаргасан.

1983 он – Дерэк Фриман өсвөр нас гэдэг нийгмийн өөрийн бүтээсэн төсөөлөл гэсэн байдаг.