Монгол Улсын Ерөнхий Сайдын санаачилгаар Хүн Амын Хөгжил, Нийгмийн Хамгааллын Яам, Залуучуудын Үндэсний Хороо, Дэлхийн Залуучуудын Ассамблей, , Азийн Залуучуудын Зөвлөл, Монголын Залуучуудын Холбоо хамтран “Нэг Ази-2015: Тогтвортой хөгжлийн зорилтод залуучуудын оролцоо” сэдвээр Азийн Залуучуудын Зөвлөлийн XIII Ерөнхий Ассамблейг Монголд анх удаа зохион байгууллаа. 

Төрийн ордонд өнөөдөр болсон уг ассамблейд гадаад, дотоодын 23 орны 600 төлөөлөгч оролцов.

Арга хэмжээг нээж Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж хэлсэн үгэндээ:

Та бүхний энэ өглөөний түмэн амгаланг айлтгая.

Эрхэм хүндэт залуучууд,

эрхэм хүндэт зочид оо,

та бүхэн манай оронд тавтай морилон саатахыг урьж байна.

Улс, эх орныхоо ирээдүйг залгамжлан жолоодох залуучуудын Азийн орнуудын төлөөлөл зорилгоороо нэгдэж, зэрэгцэн суугааг харахад үнэхээр баяртай байна.

Өнгөрсөн оны есдүгээр сард НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн 69 дүгээр хуралдаанаар баталсан “Рио+20” буюу Тогтвортой хөгжлийн зорилтуудад өнөөдрийн арга хэмжээ чухал нөлөө үзүүлнэ гэдэгт итгэж байна. Азийн Залуучуудын Зөвлөлийн 13 дугаар Ерөнхий Ассамблейн төлөөлөгч, эрхэм зочид Та бүхэн эрүүл мэнд, боловсрол, залуусын хөдөлмөр эрхлэлт, төрөөс залуучуудын талаар баримтлах бодлого хийгээд залуусын оролцооны асуудлаар саналаа солилцож, ажил хэрэгч шийдлүүд боловсруулахаар цугласан гэж сонслоо. Энэ бүх асуудлыг нэгдсэн агуулгаар нь авч үзвэл Тогтвортой хөгжлийн зорилтуудыг бодит амьдралд хэрэгжүүлэх алхам болох юм. Дэлхийн хэмжээнд өгөөжөө өгөх чухал санаачилга Ази тивийн залуучуудаас эхэлж буйд туйлын баяртай байна. Ялангуяа, Монгол оронд минь цуглан чуулаад, санал бодлоо чөлөөтэй хуваалцаж нэгдмэл байр сууринд хүрье гэж шийдсэнд нь талархаж байна.

Миний бие дэлхий дахинаа 2015 оноос хойших хөгжлийн үндсэн стратегийг эцэслэн тусгасан Тогтвортой хөгжлийн зорилтуудын гол агуулгыг айх аюулгүй, эрх тэгш, цэцэглэн хөгжсөн ирээдүйн төлөө ирж буй он жилүүдэд бүх улс хамтран ажиллахад зоригжуулан чиглүүлнэ гэж итгэж байна. Хүн төрөлхтний өмнө хүчирхийлэл мөргөлдөөн, хэт даврагч бүлгүүдийн террорист явуулга, урьд үзэгдээгүй гоц халдварт өвчин, байгалийн гамшиг зэрэг хямрал нүүрлэж, сорилт тулгарч байна. Үүний эсрэг бид хамтран бат зогсох шаардлага гарч ирж байгаа юм. Энх тайван, эрүүл мэнд, аюулгүй байдлын төлөө Монгол Улс идэвхтэй оролцдог, НҮБ-ын голлох дэмжигч орны хувьд Монгол Улсын байр суурь бүгдэд тодорхой байдаг тул Улаанбаатарын яриа хэлэлцээг манай улс олон жилийн өмнөөс дэвшүүлсэн билээ.

Хөгжлийн зорилтуудыг тууштай хангаж, хойчийг гардан цогцлоох залуу үе энд цуглаж, Улаанбаатарын яриа хэлэлцээнд нэгдэнэ гэдэгт итгэлтэй байна. Өдгөө манай тивд ойлголцол, итгэлцэл сул байгаагаас үүдэж газар нутгийн, мөн бусад ужгирсан маргаан хэвээр байна. Эдгээр асуудалд шийдэл олдох нь гарцаагүй учраас эвлэрэл, ойлголцлын гол механизм нь Улаанбаатарын яриа хэлэлцээ байгаасай гэж хүсч байна. Бүс нутгийн аюулгүй байдал, тогтвортой хөгжлийг хангах нь Монгол Улсын Үндэсний аюулгүй байдлын тэргүүлэх зорилтуудын нэг юм. Тиймээс Азийн орнуудын аливаа асуудлаарх маргааныг тасалдаг гол гэрч, үндсэн талбар нь Монгол Улс, Улаанбаатар хот байхаас хэзээ ч татгалзахгүй гэдгийг энд хэлэхэд таатай байна. Азийн Залуучуудын 13 дугаар Ерөнхий Ассамблейн хурлаас Дэлхийн Залуучуудын Ассамблейн Ази хариуцсан төлөөлөгчийн газрыг Монгол Улсад байгуулна гэвэл бидний зүгээс бүх талаар дэмжин хамтран ажиллах болно.

“Эвлэвэл бүтдэг, ховловол гутдаг” гэж бидний өвөг дээдэс маань ярьж ирсэн. Хил залгаж, хаяа дэрлэж, нэгэн тивд оршин буй бидэнд эвтэй найртай байхаас өөр шийдэл байхгүй мэт боловч эвлэрч ойлголцоно гэдэг урт хугацааны хөдөлмөр шаарддаг гэдгийг Та бид мэднэ. Улаанбаатарын яриа хэлэлцээгээр эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, цэргийн салбарын ил тод байдал, байгаль орчны тулгамдсан асуудлууд, аюулгүй байдлын уламжлалт бус сорилтууд, бүс нутгийн тогтвортой байдал зэрэг нийтлэг асуудлыг нэн тэргүүнд онцолж байна. Цаашдаа улс орон бүр өөрт тулгамдсан асуудлаа Улаанбаатарын яриа хэлэлцээнд оруулан хэлэлцэж явах нь Ази тивд, дэлхийн бусад орнуудад ач тустай гэж үзэж байна.  Улаанбаатарын яриа хэлэлцээ санаачилгыг урагшлуулах хүрээнд Зүүн Хойд Азийн Эмэгтэй парламентчдын уулзалт, Олон улсын эрдэм шинжилгээний бага хурал, Хотын дарга нарын уулзалт зэрэг үр дүнтэй олон арга хэмжээг бид энд амжилттай зохион байгуулсан. Азийн Зөвлөлийн 13 дугаар Ерөнхий Ассамблей”-н хүрээнд “Зүүн хойд Азийн Залуучуудын симпозиум” зохион байгуулагдаж байгаа нь залуучууд бүс нутгийн аюулгүй байдалд санаа тавьж буйг бататгасан хэрэг гэж үзэж байна.

Эрхэм хүндэт залуучууд, эрхэм зочид оо,

Монгол Улсын хувьд бидний хөгжлийн сонгож авсан зам маш тодорхой байгаа. Иргэдээ дэмжих, залуусаа дэмжих, хүний эрхийг хүндлэн дээдлэх, хуулийн хэрэгжилтийг хатуу чанд баримтлах, нээлттэй байх гэсэн замыг Монгол Улс сонгосон. Монгол Улсын хөгжлийн философи гэвэл хүндээ илүү эрх, боломж өгөх юм. Хүн бүхний эрх, эрх чөлөөг хүндэтгэж үзье. Энэ утгаараа хүн бүхэн өөрт оногдсон боломжоо нээж чадах юм бол хөгжиж чадна гэсэн ийм итгэл үнэмшил бидэнд байдаг юм. Энэ итгэл үнэмшлийн төлөө бид зууны дөрөвний нэгийг ардаа хийгээд зүтгэж байна. Асуудал, бэрхшээл мэдээж бий. Энэ бүс нутагт ч олон сорилт бэрхшээл байгаа. Энэ бүхнийг туулж орчин үеийн хүн төрөлхтний гэж үздэг үүн дотроо монголчуудын өөрсдийнх нь бий болгосон төрт ёсны агуу уламжлал, ард иргэдээ хүндэтгэн хөгждөг уламжлалыг энэ бүс нутагт хэрэгжүүлэн зүтгэхэд амаргүй байгаа гэдгийг хэлье.

Сүүлийн үед гарч ирээд байгаа нэг том сорилт бий. Энэ бол нэг талаар сорилт, нөгөө талаар боломж юм. Өнгөрсөн 20 жилийн дотор дэлхий нийт ялангуяа Монгол Улс, Ази тив тэр чигтээ өөрчлөгдлөө. Хүмүүсийн мэдээлэл авах боломж их өөрчлөгджээ. Хүн мэдээлэл авахын хэрээр мэдлэг нь нэмэгдэж байна. Олон талын мэдлэгтэй болох тусам ихэд шаардангуй, их ажил хийх эрмэлзэлтэй болж байна. Нэг үгээр хэлэхэд нийгэм тэр чигтээ өөрчлөгдөж эхэлж байна. Гэтэл төр засгийн бодлого, институци, бүтэц хэдэн зуун жилийн турш өөрчлөгдөхгүй байна. Компьютер дээр жишээ татахад софтвэйр нь өөрчлөгдчихөөд байхад хардвэйр нь хэвээр байна гэсэн үг шүү дээ.

Иймээс өнөөдөр Монголын төдийгүй дэлхий нийтийн удирдагчдын өмнө тулгамдаад байгаа нэг асуудал бий. Энэ шинэ орчин, нөхцөлд энэ нийгмийг хэрхэн удирдан зохион байгуулах ажлыг төр засгийн зүгээс хийх вэ? Төр засаг нь нийгэмдээ хэрхэн ач тустай, илүү их үр өгөөжтэй ажиллах вэ? Мэдээллээр ханасан энэ нийгэмтэйгээ хэрхэн зохицож төр засгийнхаа бүтцийг шинээр зохион байгуулах вэ гэх зэрэг асуудлууд тулгамдаж байна. Энэ бол зөвхөн Монголд биш дэлхий нийтийн өмнө тулгамдаад байгаа асуудал юм.

Энэ асуудал дээр дэлхийн удирдагчид хол харж ажиллах ёстой. Нийгэм маань өөрчлөгдсөн учраас нийгэмдээ үйлчлэх гол үүрэгтэй төр засгийн үйл ажиллагаа өөрчлөгдөх ёстой. Энэ бүх өөрчлөлтөд төр засаг уялдах ёстой. Энэхүү сорилтод чухам ямар гарц байж болох вэ? Төр засгийн мянга мянган жилээр бүрэлдсэн энэхүү бүтцийг бид шинэ нөхцөл байдалд хэрхэн уялдуулан зохицуулж, хэрхэн үр өгөөжтэй болгох вэ гэдэг асуудал бидний өмнө тулгамдаад байна. Энэ сорилтыг даван туулах сайн санаа манай залуучуудаас төрөх байх гэж найдаж байна.

Энэ хурлын үеэр авч үзсэн асуудлуудыг дараа дахин хэлэлцэх нь зүйтэй. Зөвхөн гэртээ эсвэл ажил дээрээ суугаад интернэт, Фэйсбүк, Твиттерт өөрийн үзэл бодлоо илэрхийлээд суудаг ийм халуун оргилсон зүрхнээс цаашгүй хүмүүс байна уу? Аливаа хүн эхлээд ямар нэгэн асуудалд дурамжхан ханддаг. Зөвхөн энэ хандлагаар асуудлыг хэзээ ч шийдэж чадахгүй. Тулгарсан асуудлаа эхлээд хэлэлц, дараа нь шийдлийн төлөө яв. Тэгээд шийдвэр болгон амьдралд хэрэгжүүлэхийн төлөө зүтгэ.

Өнөөдөр мэдээлэл ихтэй энэ нөхцөлд нийгэм оюуны залхуурал руу орж байна. Энэ эргээд бидэнд сорилт болж байна. Бидний үед ганцхан телевизтэй, ганц радиотой, тавхан төрлийн сонин уншдаг л байсан. Тэгэхэд дэлхий ертөнцөө танихын тулд тухайн үед тулгамдах асуудлыг мэдэхийн төлөө зүтгэж, бид тархиа гашилгадаг байсан. Гэтэл өнөөдөр бид өөрийгөө зовоохгүй бусдаас юм шаардах дуртай болжээ. Залуучууд маань үүнийг өөрчлөх ёстой.

Өнөөдөр сошиал медиагаар дамжуулан нийгмийн хөдөлгөөнийг маш амархан зохион байгуулж болж байна. Гэвч үүнийг амжилтад хүргэхэд хэцүү. “Easy to organize, hard to win” гэдэг. Тэртээ 1990-ээд оны мэдээлэл хомс үед өрнөсөн хөдөлгөөн амжилтад хүрсэн. Гэтэл 2000-аад оны үед дэлхий нийтэд өрнөсөн хувьсгал, хөдөлгөөн нурж унасан. Ийм хандлага дэлхий нийтэд ажиглагдаж байна.

Тэгэхээр бид энэ асуудлыг хууль эрх зүй, нийгмийн бүтцийн хүрээнд шийдэх хэрэгтэй. Энэ асуудлыг шийдэхэд хялбар биш, үүнийг уналт, тэмцэл, нөр их хөдөлмөрийн ачаар даван туулдаг. Хувь хүн, залуус өөрсдөө өөрчлөгдөхгүй бол нийгэм өөрчлөгдөхгүй шүү дээ.

Ирэх есдүгээр сард НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблей болох гэж байна. Үүгээр бид 2000 онд тавьсан Мянганы Хөгжлийн зорилтуудаа дүгнэх гэж байна. Мөн ирэх 15 жилийнхээ шинэ зорилтуудаа тавих гэж байна. Энэ шинэ зорилтуудад бид чухам юу тусгах юм бэ? Дэлхий нийтэд шинэ сорилт бэрхшээл тулгарч, шинэ боломж үүссээр байна.

Та бүхний төлөө өмнөх мянга мянган үе амьдарсан юм шүү. Тэгэхээр та бүхэнд ийм том хариуцлага, хүлээлт бүхэнд ногдож байна. Шийдэл олохын төлөө зүтгэх хэрэгтэй. Нийгмийг зохион байгуулна, нийгэмд өөрчлөлт хийнэ гэдэг амаргүй. Үүнийг хийж чадаж байвал манлайлж байна гэсэн үг.

Эх түүх, эрх чөлөөгөөрөө бахархдаг манай эх оронд хүрэлцэн ирсэн, Азийн залуучуудын төлөөлөл болсон та бүхэнд талархаж байна. Монголын залуустай идэвхитэй, холбоо тогтоож анд нөхөд болно гэдэгт найдаж байна. Зөвхөн Монгол Улсын төлөө биш Ази тивийн хэмжээнд хамтран ажиллах ирээдүй бий. Монгол залуус бүтээлч, эрх чөлөөтэй, боломжтой, шинийг хийж бүтээх, шинийг суралцахын төлөө зүтгэдэг учраас та бүхэнтэй хамтран ажиллахад бүрэн боломжтой.

Та бүхний ажилд амжилт хүсье. Баярлалаа.