МАХН, Иргэний зориг ногоон нам, МҮАН, Монголын ногоон нам зэрэг улс төрийн хүчнүүд нийлж УИХ-д Оюутолгойн хөрөнгө оруулалтын гэрээг цуцлах тулган шаардах бичгийг хүргүүлж байгаа талаараа гуравдугаар сарын 22-нд мэдэгдсэн билээ. Улс төрийн намууд Үндсэн хуулийн 6-дугаар зүйлийн 6.1-нд заасны дагуу баялгийн эзэн- Монголын ард түмэн,өөрийн баялгийг мэдэх шийдэх эрхтэй гэж заасныг сануулан өнөөдөр /2018.03.30/ дахин хэвлэлийн бага хурал хийлээ.

Намууд Оюу толгойн хөрөнгө оруулалтын гэрээг цуцлах найман үндэслэлийг танилцууллаа. Тухайлбал, Монголын тал баялгийнхаа эзэн нь биш болсон, Монголын тал ногдол ашиг авах боломжгүй болсон, Үндсэн хууль давсан, олон улсын хууль, хууль тогтоомжийг зөрчсөн гэрээ болсон гэж үзэж байгаа аж. Мөн усын асуудлыг буруу зохицуулснаас үүдэн Монголын говь нутаг элсэн цөл болон хувирах аюултай нөхцөл бүрдсэн, Хөрөнгө оруулалтын муу жишгийг тогтоосон гэрээ болсон, Ашиг сонирхлын зөрчилтэй гадаадын байгууллагын зөвлөгөөнөөр байгуулсан гэрээ, Зэс хайлуулах буюу эцсийн бүтээгдэхүүн гаргах үйлдвэр барих асуудал гэрээнд тодорхой тусгагдаагүй үндэслэлүүдийг баримт нотолгоотойгоор дэвшүүлэн тавьж байгаа юм. Намуудын дарга нарын байр суурийг хүргэж байна.

МАХН-ын дарга, Монгол Улсын гурав дахь Ерөнхийлөгч Н.Энхбаяр:

– МАХН энэхүү гэрээг хийхээс өмнө УИХ-ын гишүүд, Засгийн газар, Ерөнхий сайд С.Баяр нарт анхааруулж байсан. Ийм ашиггүй муу гэрээ байгуулж болохгүй гэж. Харамсалтай нь гэрээг байгуулсан. Оюутолгойн баялаг бол 400 тэрбум ам.доллараар үнэлэгдэх баялаг юм. Энэ ордыгоо эдийн засгийн эргэлтэнд оруулах нь зөв. Гэхдээ Монголд ямар ч ашиггүй. Монгол Улс өөрийнхөө баялгийг эргэлтэнд оруулахдаа өртэй болох гээд байна. Ямар гэрээ ийм байдаг юм бэ.  Үндсэн хуульд байгалийн баялаг нь  ард түмний мэдэлд, төрийн хамгаалалтад байна гэж заасан. Гэтэл УИХ-ын гишүүд гадаадынханд үйлчилж, луйврын гэрээ байгуулсан. Тухайн үед бид эсэргүүцэж байсныг та бүхэн мэдэж байгаа. Ч.Сайханбилэг Дубайн гэрээг 2009 онд байгуулахдаа 27-28 жилийн ногдол ашгийг авахаар гарын үсэг зурсан байдаг. Энэ бол зориуд гадныхантай хуйвалдаж хийсэн зүйл. Ажлын байр энэ тэр гээд ам хаах гээд байх шиг байна.Тэгэхгүй ээ. Монгол ажилчдын цалинг нэмэгдүүлэх ёстой, ажлын байрыг нэмэгдүүлэх ёстой. Үйлдвэрийг зогсоох биш ажилчдын эрх ашгийн төлөө гэрээг шинэчлэн байгуулж илүү сайжруулах ёстой гэж тэмцэж байгааг та бүхэн ойлгоорой. Монголын хөрсөнд байгаа баялгийг барьцаалж зээл авчихаад өрөө төлж дууслаа ногдол ашгаа өгөхгүй болж байна. Энэ бол гутамшиг шүү. Их хурлын даргатай уулзана. Хэрэв бидэнтэй уулзахгүй бол гадныханд үйлчилж байна гэж үзнэ. Та бүхэн ард түмнээс төлөөлж гарч ирсэн хүмүүс шүү. Та бүхэн яг энэ гэрээг анхаарлынхаа төвөөс битгий гаргаач. Худлаа шоу зохиож, гэрээний асуудлыг өөр тийш нь хандуулж цаг хожих гээд байна. Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөр ажиллаж байсны хувьд надад тодорхой мэдээлэл таамаг байгаа. Хамаагүй ярьчихвал энэ хүмүүс луйвраа нуучих гээд байгаа учир хамаагүй гаргаж болохгүй байна. Хэрэв одоо УИХ энэ гэрээгээ засч чадахгүй бол бид засгийн эрхэнд гарсны дараа маш хөнгөхөн хурдан засч чадна шүү. Цаг хугацаа алдахгүйн тулд бид одоо тэмцэж байна.

-МҮАН-ын дарга Ц.Цогтгэрэл:

-Манай намын хувьд 2009 онд Оюутолгойн гэрээг цуцлах 34 шаардлага бүхий мэдэгдэл хүргүүлж байсан. Харамсалтай нь өнөөдөр энэ 34 заалтны нэг нь ч биелэгдээгүй. Энэ гэрээ олон жилийн маргаан дагуулсан хуудуутай гэрээ болсон. Маргах болгонд Монголын нэр хүндийг доош нь татдаг. Хөрөнгө оруулагчдыг битгий ороорой гэж уриалдаг,  Монголоос олсон мөнгөөрөө Монголын нэр хүндийг унагадаг гэрээ болсон. Энэ төсөл өөрөө маш том мега төсөл боловч маш аюултай төсөл болоод байна. Хөрөнгө оруулалтын гэрээ гэдэг нэрийг бариад 10-аад компани дэлхий даяар тойроод Монголыг барьцаалж зээл аваад явж байдаг. Маш олон компанийн нэртэй хэн нь хөрөнгө оруулж, хэн нь бодитойгоор ажиллаж байгаа нь мэдэгдэхгүй будлиантай гэрээ.

-Монголын ногоон намын дарга О.Бум-Ялагч:

-Монголын ногоон намын байр суурь бол анх үйл ажиллагаа явуулж эхлэхдээ л Оюутолгойн гэрээг луйврын гэрээ болсон гэдгийг илэрхийлж байсан. Энэ гэрээн дээр эмзэглэж байсан зүйл бол байгаль орчны нөлөөлөх байдлын нарийвчилсан үнэлгээнд нь усны нөөц  тодорхойгүй байна гэдгийг хэлж байлаа. 10 дахин бага усны нөөцтэй яаж үйл ажиллагаа явуулах гэж байгаа юм бэ гэхэд өнөөдөр болтол шийдэгдээгүй л байна. Говийн усны нөөцийг дуусгахаар байна. Усныхаа нөөцийг бий болгосны дараа үйл ажиллагаагаа явуулбал яасан юм бэ гэсэн байр суурийг илэрхийлж гэрээг цуцлахад ач холбогдол өгч байна.

-Иргэний зориг ногоон намын дарга Ц.Ганхуяг:

–Бидний хамтарсан мэдэгдэлтэй холбогдуулаад нэмэлт мэдээлэл өгөхөд энэхүү гэрээ нь Монгол Улсын үндсэн хууль, бусад хууль тэр дундаа НҮБ-ын Ерөнхий Ассемблэйн маш чухал тогтоолыг ноцтой зөрчсөн. 1962 онд НҮБ-аас гаргасан тогтоолд байгалийн баялаг, нөөц нь ард түмний мэдэлд байна гээд биччихсэн байгаа. Тухайн хүн амын сайн сайханд нийцэх ёстой гэсэн шаардлагыг зөрчсөн. Ийм жишгээр олон улсад үүнтэй төстэй гэрээгээ цуцалсан туршлага олон байна.
 

Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 6-р зүйлийн 6.1.-д заасны дагуу баялгийн эзэн - Монголын ард түмэн өөрийн баялгийг МЭДЭХ, ШИЙДЭХ ЭРХТЭЙ

 
МНН, ИЗНН, МҮАН, МАХН 2018 оны 3 дугаар сарын 22-ны өдөр хамтран Улсын Их Хуралд хандаж “Оюу толгойн ХОГ”-г цуцлах тухай “ТУЛГАН ШААРДАХ БИЧИГ”-ийг гаргасан билээ.

Уг гэрээг цуцлах дараахь үндэслэл байгааг түмэн олноо сонордуулж байна. Үүнд:

НЭГ. Монголын тал баялгийнхаа эзэн нь биш болсон:

1. Оюу толгойн баялгийг үнэлэлгүйгээр “Оюу толгойн ХОГ”-г байгуулжээ. Харин “Оюу толгой” компани 2014 оны 10 сарын 22-нд нөөцөө шинэчлэн тогтоож зарласныг үндэслэн тооцоход “Оюу толгойн орд ” нъ өнөөдрийн үнэ ханшаар:

• Зэс - 44,5 сая тонн. 289,3 тэрбум ам.доллар (Нэг тонн зэс - 6500 ам.доллар).
• Алт - 1914 тонн. 97,6 тэрбум ам.доллар (Нэг унци алт - 1700 ам.доллар).
• Мөнгө - 11939 тонн. 6,0 тэрбум ам.доллар (Нэгунци мөнгө -16 ам.доллар).
• Молибден - 205000 тонн. 5,1 тэрбум ам.доллар (Нэг тонн молибден 25000 ам.доллар)-
ын тус тус үнэтэй буюу нийт 400,0 орчим тэрбум ам.доллар бүхий баялагийн нөөцтэй орд юм.

Энэ нь:

Нэг хүнд 133,0 мянган ам.доллар буюу 320,0 сая төгрөг, эсхүл

Нэг өрхөд 533,0 мянган ам.доллар буюу 1,3 тэрбум төгрөг, эсхүл 

Бог малд бодож шилжүүлбэл нийт 8,0 тэрбум хонь (нэг хонь - 50,0 ам.доллар), эсхүл 

Бог малд бодож шилжүүлбэл нэг өрхөд 10666 хонь, эсхүл

Нийт 10 сая ширхэг 2 өрөө орон сууц (нэг орон сууц - 40,0 мянган ам.доллар), эсхүл

Хүн бүрт 3 ширхэг 2 өрөө орон сууц, эсхүл

400,0 сая оюутны жилийн сургалтын зардал (нэг оюутны нэг жилийн сургалтын зардал — 1,0 мянган ам.доллар)-тай
тэнцэх баялаг гэсэн үг юм.

2.Монгол Улс өөрийн 34 хувийг хүүтэй зээлээр гадаадын компаниас худалдан авчээ (2-5 тэрбум ам.доллар, LIBOR+6,5% хүүтэй)

3.Баялгийн хуваарилалтын буруу арга зүйг хэрэглэсэн учир Монголын талд ногдох өгөөж асар муу, Монголын ард түмэн баялгаа захиран зарцуулах эрхгүй болжээ (тухайлбал, борлуулалтыг хянах эрхгүй, борлуулалтын орлого Монголд орж ирэхгүй байгаа, ордын алтыг Монгол банкинд тушаахгүй байна зэрэг)

ХОЁР. Монголын тал газрынхаа эзэн биш болсон (Хугацааны хувьд орчин үеийн колончлолын шинжтэй гэрээ байгуулсан):

1. “Оюу толгойн ХОГ” нь 70 жилийн хугацаатайгаар байгуулагдсан нь Монголын тал баялгаа шавхагдан дуустал захиран зарцуулах боломжгүй болсон байна.

2. “Оюу толгойн ХОГ”-ний салшгүй бүрэлдэхүүн хэсэг болсон “Дубайн гэрээ ”-гээр гадаадын компани зардлаа 1,0 тэрбум ам.доллараар хиймлээр өсгөснийг болон 1,0 тэрбум ам.долларын татвар, санхүүгийн зөрчил гаргасныг тус тус хүлээн зөвшөөрч Монголын талын ногдол ашгаа авах боломжийг бүр мөсөн хаасан байна.

ГУРАВ. Монголын тал ногдол ашиг авах боломжгүй болсон:

1. “Хувь нийлүүлэгчдийн гэрээ ”-нд “энгийн хувьцаа эзэмшигч ” ногдол ашиг авахыг хязгаарласан заалт туссан нь Монголын тал “Оюу толгойн орд ”-оос ногдол ашиг авах боломжгүй болжээ.

2. Эхний жилүүдэд “Оюу толгойн орд”-ын хамгийн ашигтай хэсгийг сорчлон ашигласнаар цаашид агууламж багатай хэсгийг өндөр өртгөөр ашиглах шаардлагатай болох тул ногдол ашиг авах боломжгүй болно.

ДӨРӨВ. Үндсэн хууль давсан, олон улсын хууль, хууль тогтоомжийг зөрчсөн гэрээ болсон:

1. Энэхүү гэрээ нь Монгол Улсын Үндсэн хууль (тухайлбал, 6-р зүйлийн 6.1-д заасан баялгийн эзэн болох ард түмэн эрхээ эдлэх боломжгүй болсон), бусад хууль, хууль тогтоомж (тухайлбал, татвар төлөхөөс чөлөөлөгдсөн болон олон төрлийн хөнгөлөлт эдлэхээр болсон зэрэг), Олон улсын хүлээн зөвшөөрөгдсөн эрх зүйн актыг ноцтой зөрчжээ (тухайлбал, НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн 1962 оны 12-р сарын 14-ний өдрийн 1803(ХҮП) тоот тогтоол).

ТАВ. Усны асуудлыг буруу зохицуулснаас үүдэн Монголын говь нутаг элсэн цөл болон хувирах аюултай нөхцөл бүрдсэн:

1. Хөрсөнд ойрхон гүний ус ашиглаж байгаа нь говийн эмзэг экосистем цөл болон хувирах бодит аюул нүүрлэжээ.

2. “Оюу толгойн орд"-ыг ашиглах усны эх үүсвэр, нөөц нъ тодорхойгүй байгаа нь байгаль орчинд сөргөөр нөлөөлөх нөхцлийг бүрдүүлж байна.

ЗУРГАА. Хөрөнгө оруулалтын муу жишгийг тогтоосон гэрээ болсон:

1. “Оюу толгойн ХОГ”-г цуцлан өөрчлөхгүй бол дараа дараагийн хөрөнгө оруулагчид “Оюу толгойн ХОГ”-г жишиг гэрээ болгон барьцаж, Монголын эрх ашигт сөргөөр нөлөөлсөн гэрээ байгуулах сонирхолтой байх болно.

ДОЛОО. Ашиг сонирхолын зөрчилтэй гадаадын байгууллагын зөвлөгөөгөөр байгуулсан гэрээ:

1. “Оюу толгойн орд”-той холбогдож “Оюу толгойн ХОГ”-г байгуулахад идэвхтэй оролцсон “Айванхоу майнз” хэмээх гадаадын компанийн хувъцаа эзэмшигч “Голдмэн сакс” банк “Оюу толгойн ХОГ”-г байгуулах үед Монголын талын зөвлөхөөр ажилласан нь ашиг сонирхолын зөрчилтэй гадаадын байгууллага Монголын талын эрх ашгийг хамгаалахын оронд өөрөө хувьцааг нь эзэмшигч “Айванхоу майнз” хэмээх гадаадын компанийн эрх ашигт үйлчлэх байр суурь баримталсан нь “Оюу толгойн ХОГ” анхнаасаа Монголын талд ашиггүй гэрээ болох нэгэн хүчин зүйл болсон.

НАЙМ. Зэс хайлуулах буюу эцсийн бүтээгдэхүүн гаргах үйлдвэр барих асуудал гэрээнд тодорхой тусаагүй:

1.Ажлын байрыг нэмэгдүүлэх, дэвшилтэт технологи нэвтрүүлэх замаар бүтээгдэхүүний үнэ цэнийг нэмэгдүүлэхэд амин чухал зэс хайлуулах үйлдвэр байгуулахаас зайлсхийж байнга хагас боловсруулсан түүхий эдийг гадаадад гаргах ашиг муутай нөхцлийг тулгасан.

Луйврын гэрээгээр халхавчлан Монголын баялгийг гадаад, дотоодын цөөн тооны олигархууд хууль бусаар өмчлөн баяжиж, нийт иргэд ядуу зүдүү амьдарч байгааг цаашид тэвчихийн аргагүй боллоо.

Өвөг дээдсийн маань амь насаа үл хайрлан тэмцэж үлдээсэн Монгол эх орны нутаг дэвсгэрт байгаа ийм их эрдэнэсийг нийт Монголчуудад тэгш хүртээх нь шударга ёсонд нийцнэ хэмээн үзэж байна.

Тийм учир “Оюу толгойн ХОГ”-г нэн даруй цуцлаж Үндсэн хуулийн 6- р зүйлийн 6.1-д заасны дагуу ард түмнийхээ мэдэлд шилжүүлэн өгье.

МНН, ИЗНН, МҮАН, МАХН “Оюу толгойн ХОГ”-г цуцлуулахын тулд УИХ-д шаардлага тавихын зэрэгцээ уг гэрээг цуцлахыг дэмжсэн ард түмний гарын үсэг цуглуулах их үйл хэргийг эхлүүлж байгаагаа ийнхүү мэдэгдэж байна.

Монгол ахан дүүс ээ, байгалийн баялагтаа, эх орондоо эзэн болцгооё!
 

МОНГОЛЫН НОГООН НАМ
ИРГЭНИЙ ЗОРИГ НОГООН НАМ
МОНГОЛ ҮНДЭСНИЙ АРДЧИЛСАН НАМ
МОНГОЛ АРДЫН ХУВЬСГАЛТ НАМ