Английн нэг эрдэмтний хэлсэн үг сэтгэлээс  ер гардаггүй юм. “Ирээдүйн том удирдагч болох хүнийг байгаль хүртэл сорьдог юм” гэж. Тэгэхээр би өнөөдрийн энэ бөөрөнхий гарагаа ажиглаж сууна. Индонез, Филиппин, АНУ, Япон... хэчнээн ч улс оронд мөхсөн галт уул гэнэт сэрж, галаар тургив даа. Цаг үе нь ирэхээр сөнөсөн галт уул хүртэл амь ордог юм байна. Харж байгаа, бид. “Энэ халуун хайлмаг дэлхийг бүрхвэл яанадаа...” хэмээн зүрх түшиж байна. Гэтэл хүн өөрөө энэ муу жижигхэн дэлхийгээ 200 дахин устгах галт зэвсэг хийчихээд, тэр зэвсгээ өдөр ирэх тутам шинэчилж, хүч чадлыг нь нэмэгдүүлж байх юм. Та нар дэлхийн хэдэн том гүрний өнөө жилийн цэрэг дайны төсвийг нэг хараадахаарай. 15-20 хувиар нэмэгдсэн байгаа. Нэг том гүрний удирдагч хатагтай “Хуруу гар маань цөмийн товчлуур дээр байгаа шүү” гэж Орост анхааруулжээ.

Энэ нэг хэрэг. Коронавирус гээч гайтай тахал дэлхийг чичрүүлж байна. Хэн ч мэдэхгүй аймшигт энэ тахалд дэлхий сөхөрч л байна даа. Бидний нисч очоод эмчлүүлдэг Солонгос улс хүртэл хөл алдаж байгаа харагдах юм. Япон улс тахлаас болооп олимпыг цуцаллаа. Мөн ч айхавтар үе юм.

Дэлхий ийнхүү буцалж байхад “Дээлтэй Монгол” яаж байна гээч.

Өнөөх коронавирус гэдэг нүдэнд үл үзэгдэх “амьтан”-ны хөлд нэг жил дөрвөн сар нухлагдлаа. Олон ч хүн өвдөж, олон ч хүнээ алдлаа. Хэнэггүй Монголын энэ ачаа, хэлж ирэх биш дээ.

Бүгд л Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн нуруун дээр л тохогдсон. Жижигхэн хэрнээ, жирийн иргэдээ дарга даамалтай нь хүртэл өлсгөлгүй аваад явдаг эдийн засаг их хүндэрлээ. Оюутолгойн хэлэлцээр гэж барууны ертөнцийн дарамтад тарчилж байх шиг байна. Өөд уруугүй бүгдээ зөөдөг өмнөд хил маань хаалттай. Эдийн засаг маань ер нь коронавируст цар тахлаас амаргүй нь мэдрэгдэж байна. Улсын төсөв нь тасарсан. Хэл ам, хардалт сэрдэлтийн дундуур тахалтай тэмцэж ирсэн эрүүл мэндийн салбар маань тартагтаа тултал туйлджээ.

Олон Засгийн газар онгорхой цоорхой бүхнээ бөглөж ирсэн өр нэхэгдэж, арбитрын шүүх авлага болгоныг Монголын нуруунд үүрүүлж, хэцүү л байгаа үзэгдэх юм, энэ Монголын байгаа царай.

Оюутолгойн далд уурхайн хөрөнгө оруулалт, "Рио-Тинто"-тай хийх хэлэлцээр, арбитрын шүүхийн маргаан, манайхны барууныхантай эвсэж байгаа хорон санааны хор хохирол... гээд Л.Оюун-Эрдэнэ чиний нуруун дээр овоорч, чамайг зовоож байгаа зүйлийг ганц би биш, монголчууд харааад халаглалдаж байх юм. “Ядахад яр” гэгчээр урьд хожид үзэгдээгүй шар тийрэн босч хэдэн хүний маань амь насыг авч явсан, олон айлын хотыг харлуулсанд харамсавч багадмаар юм.

Л.Оюун-Эрдэнийг Ерөнхий сайд болохоор л Улаанбаатарт хүртэл шороон шуурганы сэжүүр хүрч, Бээжин, Сөүл хүртэл “Монголын шар шороонд” булуулж гэнэ. Газар дэлхий хуурайшиж хэдэн малын маань бэлчээрийг хуйхаллаа гэнэ. Гэртэй, малтай нь, хашаа хороотой нь түймэрдсэн аюул гарлаа гэнэ. Газар хөдөлж, чичирхийлэл хэдэн зуун мянгад хүрч, дохио өгсөөр л байна гэнэ.

Энэ бүхэн яах аргагүй шинэ томилогдсон Ерөнхий сайдын ачаан дээр нэмэр болж байгаа л даа. Аливаа улс орны Ерөнхий сайдад үүрэхгүй ачаа гэж байдаггүй бололтой юм.

Дээрээс нь Л.Оюун-Эрдэнийн сурсан зан юм болов уу даа. Ачааг том жижиг гэлгүй үүрээд л байх бололтой юм.

Долдугаар сарын 1 гэхэд бүх иргэнээ вакцинжуулна гэх юм. Тэр вакцин чинь жижигхэн Монгол байтугай том гүрнүүдэд хүртэхгүй тамлаж байгаа юм биш үү. Энэ дэлхийд чинь вакцины төлөөх дайн болж байна. Тэгээд ч манай улс ямар вакцин үйлдвэрлэх биш дээ. Ингэж ам гарах хэрэг байсан уу л гэж бодогдох юм. 

Ядаж байтал Ерөнхийлөгчийн сонгууль дөхчихсөн, улс төр үе үе шатаж “хярвас” үнэртүүлсээр л байна.

Л.Оюун-Эрдэнийн нуруун дээр чинь тогтож ядан тонгочиж байгаа том ачааны нэг нь энэ улс төрийн хийрхэл, монголчуудыг талцуулан хуваах гэсэн бодлоготнууд байна. Хар даа. Улсын Ерөнхийлөгч нь ууган ганц улс төрийн хүчнээ тараах “хонзонгийн хор” найруулаад гүйж явах юм. Нам тарааж, Монголд эмх замбараагүй байдал үүсгэхийг улсын Ерөнхийлөгч нь удирдаад явж байгааг би хувьдаа ойлгохгүй байна. Үндсэн хуульд

“Монгол Улсын Ерөнхийлөгч бол тэрийн тэргүүн, Монголын ард түмний эв нэгдлийг илэрхийлөгч мөн” гээд заачихсан байдаг биз дээ. Өнөөдөр ийм Ерөнхийлөгчтэй нөхцөлд Засгийн газрын нуруун дээр ямар хүнд ачаа ирж байгаа бол доо. Хүмүүс бол Х.Баттулга Ерөнхийлөгчөөр сонгогдохгүй бол гэр, шорон хоёроос өөр газар очихгүй гэдэг юм. Үүнтэй нь л холбоотой байх даа. Шулуухан хэлчихэд, энэ мэт төрийн төмөр нүүр хүсэмжилсэн шил шилээ дарсан олон булхай дэлбэрч байх юм.

Саяхан ҮАБЗ-ийн ажилтнууд хаалгыг нь лацадсан машинаар 20 сая ам.доллар хил нэвтрүүлэн оруулж ирээд баригдаж байх юм. 20 сая ам.долларын хэрэг бол Монголд гэмт хэрэг биш бололтой юм. Тэр чигтээ нам дарагдлаа. 20 сая ам.долларын хэрэг өнөөх Б.Баасанцогтын нууц схемний аль нугалаанд явааг бүү мэд. Энэ бүхнийг номонд оруулахыг ард түмэн хэнд найдаж даатгах вэ. Миний бодлоор энэ Л.Оюун-Эрдэнийг л сайн "ташуурдаж" өгөх хэрэгтэй.

Гэхдээ Л.Оюун-Эрдэнэд нэг алдаа байна. Нэг фронтын дайнаа дуусгаагүй байж, нэмж өөр фронтуудаар байлдаад байдаг. Ийм айхавтар цаг үед тийм ч таатай биш шүү.

Т.Чимгээг суллана гэчихсэн. С.Зоригийг хөнөөсөн хэрэг бол хэр баргийн хүнд хүнддээд л байдаг ачаа даа. Яагаад гэвэл Т.Чимгээ, Б.Содномдаржаа хоёрт үүрүүлсэн хэрэг чинь олон муу хүний үүрэх хэргийг хааж байгаа гэдэгт би огт эргэлздэггүй хүн.

Тэгтэл хорин хэдэн жил нуусан хэргийнх нь материалыг нууцаас гаргаж, Л.Оюун-Эрдэнэ тэднийг яасан их сандаргаж байна аа. Захиалагч, гүйцэтгэгчид, төөрүүлэгчид нь одоо ид бужигнаж, галтай пинд орсон хулгана шиг орох  гарах газраа олж ядаж байх шиг байна. Аврагдах ганц гарц нь өөрсдийнхөө бүлэглэлээс Ерөнхийлөгчтэй болох явдал гээд үхэн хатан зүтгэцгээж байх шиг байна. Тэгээд л АН-ыг хэдэн хэсэг хуваачихав уу даа. Монголд анх удаа ганц байртай, хоёр тамгатай, дөрвөн даргатай нам хүртэл бий боллоо. Парламентад нэг суудалтай намынх нь дарга хуурамч бичиг баримтаар тушаал дэвшиж, нам нь хоёр хуваагдаад хууль шүүхийнхний хаалгыг татлаа.

Хагарсан шаазанг хэчнээн наагаад тогтдоггүй шиг Ц.Элбэгдорж, С.Эрдэнэ хоёрын нам, Х.Баттулга, Ц.Туваан хоёрын намтай нэг хөнжилд орно гэдэг мөддөө л үгүй байх. Ам нээсэн дээрээ хэлэхэд, би уул нь сөрөг хүчин гэдгийг чинь их өөр өнцгөөс хардаг хүн. Эрх баригчдын алдаатай зүйлийг шүүмжилж засаад, зөв зүйлийг нь дэмжиж хамтраад, улс орныхоо хөгжил цэцэглэлтэд нэмэр хандив үзүүлдэг, Ерөнхий сайдын ачаанаас боломжийн хэрээр үүрэлцэж явдаг улс төрийн хүчин гэж бодож явдаг байхгүй юу. Одоо харвал эрх баригчдын бүх зүйлийг харлуулж, улс орноо хөгжүүлэхэд чигчийн чинээ ч хувь нэмэргүй хүмүүс байх юм. Тэгэхээр Ерөнхий сайдын ачаанаас үүрэлцэх газаргүй, хүмүүсгүй, хэцүү л байгаа шиг харагдах юм.

Хамгийн голлож хэлэх байгаа маань, ерөөсөө энэ "Т.Чимгээг суллана" гэснээр Л.Оюун-Эрдэнэ бас нэг том дайн эхлүүлчихэж байгаа юм л даа.

Л.Оюун-Эрдэнэд залуу насны ааг байгааг ойлгож л байна. Гэхдээ их л бодолтой байх хэрэгтэй.

Би олон төрийн нүүр үзсэн ах хүний хувьд Л.Оюун-Эрдэнэд хандаж хэлмээр зүйл байдаг. Өмнө нь ч хэлж байсан даа. Олон үг нуршихгүй ээ. Л.Оюун-Эрдэнийн засаг тэргүүлж байгаа энэ айхавтар хүнд цаг үе Л.Оюун-Эрдэнэ өөрөө ямар Ерөнхий сайд байхаас шалтгаална шүү.

Коронавируст цар тахал, урагшгүй муухай улс төр...

Ардчиллын жилүүдэд хүнд үе туулсан Засгийн газар бий. П.Жасрайн Засгийн газрын үе амар байгаагүй юм. Гэхдээ Л.Оюун-Эрдэнийхээс ялгаатай нь тэр үед дэлхий эргэдгээрээ эргэж байсан. Ийм чичиргээтэй байсангүй. Тэр хэцүү цагийн эзэн П.Жасрай бид хоёр нэг сургуулийн андууд юм. П.Жасрай маань ажиллаж байгаад их сургуульд орсон, надаас гурав ах учир би жил болгоны Цагаан сараар очиж золгодог байсан юм. Ерөнхий сайд байхад нь нэг очсон чинь “Ачаа ч мөн хүнд байна шүү. Энэ муу нуруу, халзан толгой хоёрыг ч салгах нь ээ” гэж суусан сан. Их л хүнд байсан даа. Тэр их хүнд ачааг үүрсэн П.Жасрай маань суутнуудын нэрсийн жагсаалтад үлдсэн. Би өнөөдөр П.Жасрайнхаа гудамжинд амьдарч аж төрж сууна.

Тэгэхээр Л.Оюун-Эрдэнэ Ерөнхий сайд аа, ах нь гуравхан үг л хэлье. Өөрийнхөөрөө бай. Хатуу бай. Чи чадна. Энэ гурван үгийг л сайн санаж яв, хий!!!

Тэгж гэмээнэ энэ айхавтар цагийг гэтэлнэ шүү.

Эцэст нь хэлэхэд, Монголын хүн ам эрүүл энх байг. Монголын газар нутаг  халдашгүй байг!!!

Г.ЖАМЬЯН

Монгол Улсын Соёлын гавьяат зүтгэлтэн, сэтгүүлч

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин