Монгол улсын Засгийн газрын 2014 оны 13 тоот тогтоолоор Үндэсний спортын Их наадмын I шатны тэмцээнүүд аймаг, дүүргийн хэмжээнд энэ оны 02 дугаар сараас эхлэн орон даяар, II  шат буюу шигшээ тэмцээнийг 09 дүгээр сарын 12-14-ны өдрүүдэд Хүй долоон худагтамжилттай зохионбайгуулан явууллаа. Үндэсний спортын V  Их наадамд 21 аймаг, 9 дүүрэг, тусгай зэрэг 35 байгууллагын 3000 гаруй тамирчид хамрагдан оролцлоо.

Их наадмын үндэсний бөхийн барилдаанд нийслэл хотод төвлөрч байгаа бөхчүүдийн дунд "Нутгаа дуурсгана” барилдааныг улсын цолтон, аймгийн цолтон, сумын цолтны ангиллаар, хөдөө орон нутагт ажиллаж амьдарч байгаа бөхчүүдийн дунд “Хөдөөгийн хүчтэн” барилдааныг явууллаа.  Улсын цолтны ангилалд 18 аймгийн 12 дэвжээ, аймгийн цолтны ангилалд 18 дэвжээ, сумын цолтны ангилалд мөн 18 дэвжээ гурван хэсэгт хуваагдан хоорондоо тойргоор барилдав.

Сумын цолтны ангилалд:

1.    Булган аймгийн Булганхангайн хүчтэн дэвжээ

2.    Засагт ханы Завхан дэвжээ

3.    Ховд аймгийн Ховд дэвжээ

” Хөдөөгийн хүчтэн” үндэсний бөх: 21 аймгийн 105 бөхчүүдтойргоор барилдаж багийн дүнгээр:

1-р байранд аймгийн заан Э.Саранбаатар ахлагчтай Сэлэнгэ аймгийн бөхчүүд

2-р байранд  аймгийн  арслан Б.Мөнхбаяр ахлагчтай Увс аймгийн бөхчүүд

3-р байранд аймгийн арслан Б.Уртбаяр ахлагчтай Орхон аймгийн бөхчүүд

Уран уургач, бугуйлч, эмнэг булгиулалт: 18 аймаг 3 дүүрэг, хүчний 2 байгууллага нийт 23 байгууллагын 92 тамирчид оролцлоо.

Уран уургачын төрөлд:

1 дүгээр байр Булган аймаг Н. Даваадорж

            2 дугаар байр Баянхонгор аймаг Т.Доржбат

            3 дугаар байр Дархан-Уул аймаг Г.Энхбаатар

Эмнэг булгуйлагч :

1 дүгээр байр Өвөрхангай аймаг Ц. Эрдэнэчулуун

            2 дугаар байр Хилчин БТСХорооА. Мягмарсүрэн

            3 дугаар байр Дорнод аймаг М. Отгонбаяр

Бугуйл:

1 дүгээр байр Хөвсгөл аймаг Ц. Мягмарсүрэн 

            2 дугаар байр Төв аймаг О. Баасанхүү

            3 дугаар байр Хэнтий аймаг Б. Тогтохбаяр

Байгууллагын нэгдсэн дүнгээр Говьсүмбэр   аймаг, Дархан-уул аймаг,  Булган аймгууд түрүүллээ.

Үндэсний сурын харваа

Багийн харваа:

1-р байр: Орхон аймгийн баг: - МУГТ, Даяар дуурсагдах мэргэн Ш.Даваахүү

-       Гоц мэргэн, СМ Л.Отгонбаяр

-       Улсын мэргэн, Спортын мастер З.Сүлдболд

-        Улсын мэргэн, Спортын мастер Б.Ендон

-        Улсын мэргэн, Спортын мастер Д.Оюунханд

-        Спортын мастер Ш.Даваасүрэн

-       Спортын мастер А.Энхтөр

-       Спортын мастер Н.Өлзийхутаг

-       Спортын мастер Э.Ганчулуун

-       Спортын мастер Д.Дэмбэрэлсайхан

-       Спортын мастер З.Энхтуяа

-       Спортын мастер М.Мөнх-Амгалан

2-р байр: Алдар спорт хорооны “Алдар-жем” баг: - Б.Баярсайхан

-       Д.Мөнхгэрэл

-       Б.Батбаатар

-       Ж.Мягмар

-       Г.Баянмөнх

-       Ш.Балсэнгэ

-       И.Ихтэс

-       Ш.Батхуяг

-       Б.Хатансайхан

-       Р.Ганхуяг

-       Д.Норжмаа

-       Д.Цэцэгмаа

-       Г.Баярсайхан

3-р байр: Багануур дүүргийн баг: - Спортын мастерГ.Амарсайхан

-       Спортын мастер П.Баттүшиг

-       Спортын мастер Д.Чинбат

-       Спортын мастер Д.Пүрэв

-       Спортын мастер А.Мөнхтогтох

-       Спортын мастер Н.Өлзийбилэг

-       Спортын мастер С.Болдхүү

-       Спортын мастер Ж.Содномпил

-       Спортын мастер Х.Сайнбилэг

-       Спортын мастер Н.Базарсүрэн

-       Спортын мастер Ж.Элбэгжаргал

-       Спортын мастер Н.Өлзийханд

-       Спортын мастер Л.Ганчимэг

Цуваа харваа эрэгтэй:

1.    Алдар БТСХ-ны “Алдар Жем” багийн харваач Спортын мастер Б.Батбаяр

2.    Орхон аймгийн ХангарьдСХ-ны харваач СМ А.Энхтөр

3.    Орхон аймгийн ХангарьдСХ-ны харваач МУ-ын гоц мэргэн Л.Отгонбаяр

Эмэгтэй:

1.    Налайх дүүргийн “Шинэ Налайх” ХХК-ийн харваач МУ-ын мэргэн Г.Батзаяа

2.    Орхон аймгийн ХангарьдСХ-ны харваач СМ М.Мөнх-Амгалан

3.    Алдар БТСХ-ны “Алдар Жем” багийн харваач МУ-ын мэргэн Д.Норжмаа

Уламжлалт харваа: 8 багийн 80 харваачид оролцлоо.

Эрэгтэй:1-р байр Ц.Эхчулуун /Баянзүрх дүүрэг/

     2-р байр Б.Үнэнбат /АлдарБТСХ/

     3-р байр С.Ариунбат /Сонгинохайрхан дүүрэг/

Эмэгтэй : 1-р байр М.Батгэрэл /Төв аймаг/

      2-р байр Д.Цэцэг /Чингэлтэй дүүрэг/

      3-р байр Өлзий-Орших /Сонгинохайрхан дүүрэг/

Баг: 1. –р байр  Орхон аймгийн баг: - Г.Хүрэлбаатар

-       Б.Одбаясах

-       Б.Мөнхсоёл

-       Н.Ойнбаяр

-       С.Шоовдор

-       Ш.Туул

-       Б.Аззаяа

-       Б.Пүрэвод

-       Б.Отгонбаяр

-       Л.Мөнгөнзаяа

2-р байр Алдар БТСХ-ны “Алдар-жем” баг - С.Энхтунгалаг

-       Б.Энхсайхан

-       У.Сосорбурам

-       С.Цэрэнбуу

-       Б.Үнэнбат

-       Ц.Хандхүү

-       Л.Даваасүрэн

-       Ж.Энхбат

-       Я.Дашдэндэв

-       Р.Энхамгалан

3-р байр Дархан-Уул аймгийн баг - Л.Болормаа

-       Б.Батхишиг

-       М.Сумъяа

-       Ж.Амарсайхан

-       Ц.Үүрийнтуяа

-       Ж.Нямаа

-       Б.Нямдорж

-       А.Нар

-       А.Сармөнх

-       Н.Ганхуяг

 

Буриад сурын харваа:12 багийн 145гаруй тамирчид харваачид оролцлоо.

1-р байранд Дорнод аймгийн хүндэт мэргэн Г.Ломбодорж ахлагчтай “Дорнод I” баг

2-р байранд Ц.Хүдэрчулуун ахлагчтайБаянзүрх дүүргийн “Бурхан халдун” группын баг

3-р байранд Спортын мастер Х.Баасанхүү ахлагчтай Орхон аймгийн “Хангарьд” групын баг

Цуваа харваа /эрэгтэй/:

1.    Дорнод аймгийн Баяндун сумын “Аш авгад” ХХК-ийн харваач О.Сүхбаатар

2.    Дорнод Дашбалбар сумын Б.Базар /Спортын дэд мастерийн болзол хангасан/

3.    Дорнод Сэргэлэн сумын МУ-ын мэргэн З.Ариунбат

Эмэгтэй:

1.    Өмнөговь аймгийн “Таван толгой транс”-ийн харваач М.Саранзаяа /Спортын дэд мастерийнболзол хангасан/

2.    Дорнод аймгийн Дашбалбар сумын харваач Э.Оюунжаргал

3.    “Тэс” группын “Алтан дуулга” ХХК-ынхарваач МУ-ын мэргэн Ж.Нямдаваа

Урианхай сурын харваа: 9 багийн 108 харваачид оролцлоо.

Баг: 1-р байрМУ-ын хошой мэргэн Б.Мөнхтөр ахлагчтай Налайх дүүргийн баг

        2-р байр Спортын мастер С.Чимэддорж ахлагчтай Орхон аймгийн баг

        3-р байр Спортын мастер Ж.Баян-Өлзий ахлагчтай Сэлэнгэ аймгийн баг

Цуваа: 1-р байр Хэнтий аймгийн Баянхутаг сумын харваач Ж.Энх-Амгалан

2-р байр Сэлэнгэ аймгийн Орхонтуул сумын харваач С.Дүгэржав

3-р байр Зэвсэгт хүчний Алдар спорт хорооны харваач Б.Хатансайхан

Шагайн харваа:төрөлд 36 багийн 320 гаруй харваачид өрсөлдлөө.

1-р байр Сэлэнгэ аймгийн баг    - Аймгийн гоц мэргэн Б.Болд

-       Үлэмж дархан мэргэн

-       Спортын мастерЧ.Батмөнх

-       Үлэмж дархан мэргэн

-       Спортын мастер Б.Ууганбаатар

-       Үлэмж дархан мэргэн

-       Спортын мастерТ.Гантулга

-       Гарамгай мэргэн Ж.Ганбаатар

-       Гарамгай мэргэн Д.Хүрэлсүх

-       Улсын мэргэн Б.Зоригоо

-       Улсын мэргэн Т.Отгонбаатар

-       Улсын мэргэн Б.Мөнхболд

 

2-р байр Төв аймгийн баг            -    МУ-ын Үлэмж дархан мэргэн Ц.Энхбат

-       МУ-ын Үлэмж дархан мэргэнГ.Эрдэнэбаатар

-       - МУ-ын Үлэмж дархан мэргэн Д.Ганбат

-       МУ-ын Гарамгай мэргэн Л.Хадамдарам

-       МУ-ын Дэд мэргэн Б.Энхтүвшин

-       МУ-ын Дэд мэргэн Т.Ариунболд

-       Аймгийн мэргэн Д.Цэдэнсодном

-       Аймгийн мэргэн Д.Эрдэнэ-Очир

-       Аймгийн мэргэн М.Отгонбаатар

3-р байр Баянхонгор аймгийн баг -  Аймгийн гоц мэргэн  Ж.Батмөнх

-       МУ-ын дэд мэргэн Жигжидсүрэн

-       Аймгийн гоц мэргэн Э.Машбат

-       Аймгийн гоц мэргэн Д.Сүхдалай

-       Аймгийн гоц мэргэн М.Отгонбаяр

-       Аймгийн гоц мэргэн Б.Батбаяр

-       Аймгийн гоц мэргэн Б.Чулуун-Эрдэнэ

-       Аймгийн гоц мэргэн М.Баасансүрэн

-       Н.Мөнх-Од

 

Ширээний шагай: 17 аймаг, 7 дүүрэг, АлдарСХороо зэрэг 26 багийн 127 буюу давхардсан тоогоор 420 гаруй тамирчид оролцлоо.

Багийн төрөлд: 1-р байр Баянхонгор аймгийн баг

      2-р байр Чингэлтэй дүүргийн баг

      3-р байр Багахангай дүүргийн баг

Ганцаарчилсан төрөлд эрэгтэй /насанд хүрэгчид/:

1.    Я.Базарсүрэн(Сонгинохайрхандүүрэг)

2.    М.Доржсүрэн(Сэлэнгэ аймаг)

3.    Ц.Бавуусүрэн(Өвөрхангай аймаг)

Ганцаарчилсан төрөлд эмэгтэй /насанд хүрэгчид/:

1.    Н.Эрдэнэгэрэл(Баянхонгор аймаг)

2.    М.Туяа (Хэнтий аймаг )

3.    Х.Баяржаргал (Архангайаймаг)

Хөвгүүд:

1.    С.Жадамбаа(Баянхонгор аймаг)

2.    О.Хүдэр-Эрдэнэ (Дорноговь аймаг)

3.    Э.Сэргэлэнбаатар(Дархан-Уул аймаг)

Охид:

1.    Ц.Саранцэцэг(Багануур дүүрэг)

2.    Ц.Ууганцэцэг(Архангай аймаг)

3.    О.Эрдэнэцэцэг(Дорноговь)

Мөсний шагай: 10 аймаг, нийслэлийн 7 дүүргийн 180 харваачид оролцлоо.

Цуваа харваа: 1-р байр Т.Баасанхүү /Архангай аймаг “Хүннү” дэвжээ/

2-р байр МУ-ын мэргэн Н.Уламбаяр /Сүхбаатар дүүрэг/

3-р байр Х.Амарсайхан /Архангай аймаг “Батцэнгэл” дэвжээ/

Талын харваа: 1-р байр МУ-ын мэргэн Д.Батсайхан /Хан-Уул дүүрэг/

                                                Д.Ууганбаяр /Орхон аймаг/

2-р байр Б.Нямбат /Архангай Цэнхэр сум, “Алтан Овоо” дэвжээ/

            Б.Үнэнбаатар /Сүхбаатар дүүрэг/

3-р байр МУ-ын дархан мэргэн С.Чулуун-Эрдэнэ /Архангай, Эрдэнэмандал сум,

“Шавь” дэвжээ/

            МУ-ын мэргэн Б.Лхагважав /Архангай, Эрдэнэмандал сум, “Хүннү”

дэвжээ/

Шилдэг дэвжээ:

1.    Т.Ганболд дасгажуулагчтай Архангай аймгийн “Хүннү” дэвжээ

2.    Г.Ганбаатар дасгалжуулагчтай Архангай аймгийн “Алтан Овоо” дэвжээ

3.    Р.Эрдэнэбаатар дасгалжуулагчтай Архангай аймаг “Батцэнгэл” дэвжээ

Их наадмын хүрээнд зохион байгуулагдсан жороо морины уралдаанд нийт 21 жороо морьд уралдлаа.

1-р байр Өвөрхангай аймгийн Баян-Өндөр сумын 5-р багийн С.Мөнхбаярын зүрхэн

тамгатай хар алаг морь

2-р байр Сэлэнгэ аймгийн Баруун бүрэн сумын А.Эрдэнэбүрэнгийн хар морь

3-р байр Сэлэнгэ аймгийн Мандал сумын Арвины хээр морь тус тус шалгарлаа.

 

Морин пологийн үзүүлэх тоглолтонд Өвөрхангай аймгийн Хужирт сумаас 2 баг, Дорноговь аймгийн Сайхандулаан сумын 1 баг, Зэвсэгт хүчний 232-р ангийн 1 баг оролцлоо.

Үндэсний спортын V  их наадмын спортын төрлүүдийн тэмцээнийг сайн зохион байгуулсан холбоогоор:

1.    Уламжлалт харвааны холбоо

2.    Шагайн харвааны холбоо

3.    Мөсний шагайн холбоодыг шалгаруулж цом, өргөмжлөл, мөнгөн шагналаар шагнаж урамшууллаа.